Þoka

Kl. 16:50

 

Guðbjörg Anna sat við skrifborðið sitt og horfði út um glugga á Morgunblaðshúsinu við Aðalstræti. Hún var dökkhærð, smágerðar hendur hennar vel snyrtar og græn augum seiðandi, einhver hafði eitt sinn haft á orði að hún minnti einna helst á suðræna dansmey eða prinsessu. Hún hafði alist upp undir Eyjafjöllum ásamt systkinum sínum og bar framburður hennar þess glögglega merki. Faðir hennar hafði keypt þar land og flutt alla fjölskylduna úr Eyjafirði, hann fór með stóra drauma sem smám saman snerust upp í martröð. Hún hugsaði ákaflega sjaldan um þennan tíma, hún forðaði sér við fyrsta tækifæri. Hinum megin við rúðuna flýtti fólk sér á milli húsa undan norðanroki og skafrenningi, á meðan nagaði hún blýant og lét sér leiðast. Gallinn við daga eins og þennan var sá, ef ekki væri fyrir stórslys eða einhvers konar hneyksli gerðist lítið. Mesta fjörið, - ef fjör skyldi kalla, var í kringum Alþingi og hún var ekki búin að vera nógu lengi í starfi til að vera treyst fyrir því að fjalla um mál þingsins. Öðru hvoru heyrði hún eitthvað dægurlag í útvarpinu sem henni þótti skemmtilegt og raulaði með. Hún var djúpt sokkin í eigin hugsanir. Gærkvöldið var henni ofarlega í huga, það hafði verið henni erfitt.  Í útvarpinu ómaði lagið Skýið með Bjögga Halldórs, uppáhaldssöngvara hennar, ósjálfrátt raulaði hún með. Þá hnippti einhver í öxl hennar. Hún kipptist við, þagnaði og leit aftur fyrir sig. Þar stóð Magnús, yfirmaður hennar, með hæðniglott á vör. Hún reyndi að brosa og finna einhverja afsökun,  hann tók til máls áður en hún náði að koma upp orði.

-Það vantar ekki. Ekki bara beittur penni heldur líka ljómandi söngkona.

Guðbjörgu varð heitt í framan og hún sá á svip Magnúsar að honum hafði tekist að láta hana roðna, eins og svo oft áður. Magnús var um fertugt en hélt unglegu útliti og vexti nokkuð vel. Henni hafði alltaf þótt mikið til hans koma og oftar en ekki fannst henni hann horfa svo undarlega á sig, eins og eitthvað meira byggi undir.

-Ja, ég...

-Þú þarft að fara niður á höfn, sagði Magnús og greip fram í fyrir henni. Tónn hans var alvarlegur og brosið horfið af andliti hans. Hún laumaðist til að kíkja út um gluggann, á kuldalega myndina af miðborginni.

-Hvað er að gerast þar? spurði hún.

Magnús tyllti sér á borðhornið og horfði beint í augu hennar.

-Það var hringt áðan. Svo virðist vera sem einhver togarinn hafi siglt fram á mannlaust skip úti á miðjum Faxaflóa.

-Ertu að meina þetta? Mannlaust skip. Er það íslenskt?

-Ég bara veit það ekki.

-Er þetta þá kannski einhvers konar draugaskip? spurði Guðbjörg glettnilega. Sögunni af Helgu EA2 skaut upp í huga hennar. Þegar hún var yngri var afi hennar vanur að segja henni alls kyns sögur af sjónum, draugum, uppvakningum og sæskrímslum. Hann hafði starfað lengi sem sjómaður á Akureyri, þaðan sem móðurfjölskylda hennar var. Helga hafði verið eitt af fyrstu síldarskipum Íslendinga, glæsileg tvímastra seglskúta. Þegar hún var sjósett tókst ekki betur til en svo að hún valt á hliðina skömmu áður en hún komst á flot. Því miður lenti ung stúlka undir skipinu, var það í snarhasti reist aftur við og unga stúlkan færð upp á þilfar, þar sem hún lést. Þeir sjómenn sem voru á Helgu sögðust oft hafa séð stúlkuna á vafri um þilfarið, sér í lagi er illa viðraði. Þegar hætt var að notast við Helgu lá hún bundin við Akureyrarhöfn þar sem hún grotnaði niður. Dag einn í ofsaveðri slitnuðu festarnar og rak skútuna stjórnlaust frá landi. Engu að síður hélt skipið út fjörðinn og komst út á rúmsjó klakklaust. Bóndi nokkur norðar í firðinum sagðist hafa séð skipið þennan óveðursdag og taldi fullvíst að hann hefði tekið eftir ungri stúlku við stýrið. Helga hvarf og hefur ekkert til hennar spurst enn þann dag í dag.

-Ég veit það hreinlega ekki, Guðbjörg, svaraði fréttastjórinn, brosti út í annað og bætti við:

-Er það ekki þitt að komast að?

Þá stóð hann á fætur og gekk á ný inn á skrifstofuna sína. Guðbjörg leit aftur út um gluggann og gretti sig. Um stund var hún ekki viss um hún treysti Magnúsi. Fyrsti dagur hennar sem blaðamaður var henni enn ferskur í minni. Þá tóku allir samstarfsmenn hennar sig til og ákváðu að stríða nýliðanum. Allir sem einn sögðu þeir henni frá æsilegri frétt, skip hefði strandað úti við Gróttu og þeir vildu endilega að hún fengi það verkefni, þar sem hún var ný. Svona nokkurs konar ,,velkomin-til-starfa“ gjöf. Guðbjörg trúði öllu saman, eins og gráðugur urriði kokgleypti hún söguna. Veðrið var vægast sagt skelfilegt þennan dag, hífandi rok og rigning. Þegar hún sneri aftur; rennandi blaut og mjög pirruð; hlógu þeir sig máttlausa. Henni var enn strítt á þessu og reglulega spurð hvernig það viðraði úti við Gróttu. Hún þakkaði bara sínu sæla fyrir að veðrið skyldi ekki vera jafn slæmt og í Básendaveðrinu, þegar hamagangurinn var svo mikill að skilin milli hafs og Seltjarnar rofnuðu.

Hún tók myndavél, skrifblokk og lítið upptökutæki, klæddi sig í kápu og lét húfu á höfuðið. Innan tíðar stóð hún ferðbúin í anddyrinu. Þegar hún steig út tók veturinn á móti henni í öllu sínu veldi. Hún saup hveljur og sneri sér undan vindi á meðan hún setti á sig vettlinga. Þá lagði hún af stað, gekk norður Aðalstræti og beygði inn Hafnarstræti. Hún hraðaði för sinni sem mest hún mátti, en það var erfitt að komast fljótt yfir með vindinn í fangið. Er hún kom inn á Tryggvagötu sá hún skipið. Það lá kolsvart í snæviklæddri höfninni og skar sig frá hinum skipunum, líkt og blóðugur rýtingur í hnífaparaskúffu. Kalt, fráhrindandi og ógnvekjandi, en samt á heillandi hátt á sinn grófa og ógeðfellda hátt, eins og stirðnað lík fegurðardrottningar.  

Það var sem Guðbjörg væri í leiðslu. Hún stóð og starði dáleidd á skipið, það var eitthvað við það sem sogaði athygli hennar til sín, saug í sig vitund hennar eins og svarthol. Hún rankaði ekki við sér fyrr en dökkbláum, amerískum bíl var ekið hratt framhjá henni, - svo hratt að dekkin ýlfruðu undan álaginu. Þaðan var honum ekið út götuna og síðan beygt inn Lækjargötu. Hún horfði á eftir bílnum en hélt síðan áfram niður að skipinu.

Þegar hún átti ekki langt eftir sá hún kunnuglegan mann koma arkandi niður Arnarhól. Hún fann hvernig hjartað hægði á sér, hún fann að hún roðnaði í annað skipti í dag og eitt augnablik gladdist hún yfir því að hann væri þarna. Sú gleði var skammvinn, skyndilega skaut gærkvöldinu upp í huga hennar. Samtali þeirra hafði verið endasleppt og um stund fannst henni sem hún myndi beygja af. Hún faldi sig við húshorn og fylgdist með úr hæfilegri fjarlægð. Guðbjörg sá hvar Grímur var stöðvaður við landganginn af dökkklæddum lögreglumanni. Er hann hvarf inn í annan lögreglubílanna sem stóðu við skipið vöknuðu spurningar í huga hennar. Hvers vegna var hann þarna? Átti hann einhvern hlut að máli? Hvernig tengdist þessi virti prófessor í Háskólanum skipinu?

Þegar Guðbjörg leit aftur fyrir hornið horfði hún á eftir Grími ganga upp landganginn og hverfa um borð í skipið. Í annarri bifreiðanna sátu nú tveir lögreglumenn. Hún flýtti sér því af stað og yfir að bílnum. Hún bankaði laust á rúðuna og hinu megin hrökk lögreglumaður við, hann sat og fletti í blaði og leit hissa á Guðbjörgu. Hann skrúfaði loks niður rúðuna og spurði:

-Get ég aðstoðað þig?

-Já, ég heiti Guðbjörg Anna og er blaðamaður á Morgunblaðinu, svaraði hún og sýndi honum skilríki sín.

-Mér þætti vænt um að fá að spyrja ykkur nokkurra spurninga, bætti hún við og brosti eins fallega og hún gat. En lögregluþjónninn tók fálega í bón hennar og yppti öxlum.

-Það er frá ósköp litlu að segja, vinan, og okkur var sagt að halda ykkur blaðafólkinu frá. Ætli þú verðir ekki að bíða fréttatilkynningar, eins og aðrir?

-Af hverju? Bíddu, hvað áttu við?

-Okkur hefur verið bannað að ræða þetta mál, sér í lagi við fjölmiðlana.

-Hvers vegna? Eitthvað hljótið þið að vita. Er rétt að skipið hafi verið mannlaust þegar það fannst?

-Heyrðu, vinan, nú ætla ég að biðja þig um að fara. Drífðu þig héðan, ekki vera með neitt vesen. Ef þig vantar upplýsingar skaltu ræða við Fjalar, varðstjóra. Hann er eflaust á stöðinni.

Hún horfði um stund á lögreglumanninn. Hann hafði breiða kjálka og virtist nokkuð stór, hún sá fyrir sér að hann hefði vel getað gert það gott sem kvikmyndastjarna á 5. áratugnum. Guðbjörg kinkaði kolli og þakkaði þeim fyrir. Eflaust var betra að láta þá fara sínu fram, heldur en að standa í einhverjum leiðindum. Hún sneri sér við og hljóp undan vindi, aftur þangað sem hún hafði staðið og fylgst með Grími. Þar staldraði hún við og fylgdist með skipinu. Ef forvitni hennar hafði ekki verið vakin áður var hafði hún svo sannarlega verið vakin núna. Hvers vegna ætli lögreglan hafi þennan háttinn á? Yfirleitt voru lögregluþjónarnir liðlegir og auðveldir í samskiptum við. En aldrei áður hafði Guðbjörg lent í því að lögreglan lokaði á öll samskipti við hana. Hvers vegna núna? Hvað ætli sé um borð sem þurfi dýrafræðings við og enginn mátti vita um?

Þoka

21. janúar

 

kl. 17:00

 

Í rauðu húsi í Þingholtunum opnuðust stofudyr um leið og veggklukka sló fimm högg. Hröðum skrefum var gengið út um dyrnar og að símaborði, tólinu lyft upp og hrjúf rödd sagði: 

-Já, halló.

-Grímur Pálsson, er þetta hann, spurði karlmaður með djúpa og yfirvegaða rödd.

-Já, svaraði Grímur og reyndi að koma fyrir sig röddinni en án árangurs. Hann renndi hönd í gegnum grásprengt hárið, tók síðan niður lesgleraugu og settist. Grímur var ekki þéttur á velli, fremur horaður og langleitur, en hann hélt sér í nokkuð góðu formi. Augu hans voru kvik og lýstu bráðskörpum einstaklingi.  

-Þetta er lögreglan í Reykjavík.

Um stund fannst Grími allt stöðvast í kringum sig. Hann var ekki vanur því að lögreglan hringdi heim til hans og í flýti reyndi hann að koma fyrir sig einhverri haldbærri ástæðu. Hann gjóaði augum að Védísi, eiginkonu sinni. Hún stóð inni í eldhúsi, með rauðköflótta svuntu bundna um sig miðja.

-Ég heiti Fjalar Vignisson og er varðstjóri. Er það rétt hjá mér að þú sért líffræðingur og kennir við Háskólann?

-Jú, svo er víst.

-Nokkurs konar dýrafræðingur, ekki satt?

-Það mætti kalla mig það, já.

-Mér var bent á að tala við þig. Ég þarf á aðstoð þinni að halda.

-Nú, spurði Grímur og horfði upp í panelklætt loftið. Hann velti fyrir sér hvers vegna í ósköpunum þeir þyrftu aðstoðar hans við. Það hlaut að vera talsvert áríðandi úr því þessi maður hringdi á laugardagseftirmiðdegi, í stað þess að bíða mánudags. Hann hlustaði með áhuga á frásögn Fjalars. Eftir nokkrar mínútur var samtalinu lokið. Grímur lagði tólið á en sat um stund sem fastast. Hann hallaði sér aftur í stólnum og dæsti. Loks stóð hann á fætur og gekk inn í eldhús. Hann stansaði í dyragættinni og sagði eiginkonu sinni að hann þyrfti að skjótast út. Hún kinkaði kolli en leit ekki á hann, heldur hélt áfram að ganga frá leirtaui úr uppþvottagrind. Grímur skaut sér framhjá Védísi og inn í vaskhús. Þar klæddi hann sig í grænan, vaxborinn síðjakka og teygði sig eftir brúnleitri segldúkstösku, sem var farin að láta á sjá. Önnur spennan var dottin af en Grímur vildi ekki heyra á það minnst að ný væri keypt. Hann klæddi sig einnig í stígvéli og setti að lokum á sig hatt. Grímur staldraði við eitt augnablik og horfði inn í eldhús á Védís en hún leit ekki við. Þau höfðu verið gift í tólf ár og á þeim tíma eignast aðeins eitt barn. Því miður lifði það aðeins átta mánuði og þrátt fyrir að Védís þvertæki fyrir það hafði Grímur lúmskan grun um að hún kenndi honum að nokkru leyti um hvernig fór. Sonur þeirra fæddist með hjartagalla og töldu læknarnir að hann hefði erft hann frá föður sínum, þar sem slíkir kvillar voru þekktir innan fjölskyldu hans.

Hvass vindur stóð Grími í fangið er hann gekk norður Týsgötu og inn á Skólavörðustíg. Hann fetaði sig áfram gegn ísköldum norðangarranum og reyndi að halda sig hlémegin, en það var erfitt í þessari átt. Einstaka bíll rann framhjá honum en annars voru fáir á ferli. Snjóföl rak á milli húsþaka, eins og þunnar dulur. Grímur flýtti sér sem mest hann mátti, hann hálfpartinn hljóp til að komast niður á höfn sem fyrst. Þegar hann kom að Arnarhóli sá hann skipið sem Fjalar talaði um. Við eina bryggjuna lá það bundið og virtist mun stærra en skipin í kring, dekkra og yfir því var einhver óróleiki, ókyrrð sem erfitt var að skilgreina. Málningin var flögnuð af, svona að mestu leyti, aðeins nokkrir blettir hér og þar sem gáfu til kynna að eitt sinn var stýrishús hvít en búkur rauður. Flestar rúðurnar voru brotnar og smágerð götin minntu Grím einna helst á för eftir högl á rjúpu, sökum ryðrauðra tauma sem láku niður undan kýraugunum.

Hann hélt áfram. Við landganginn stóðu tvær lögreglubifreiðar og Grímur tók eftir að inni í annarri þeirra sátu tveir einkennisklæddir menn. Þegar Grímur nálgaðist steig annar þeirra út.

-Get ég eitthvað aðstoðað þig?

-Já, ég var beðinn um að koma hingað. Nafnið er Grímur Pálsson. Ég átti að hitta Fjalar.

-Er það, já? Hvað sagðistu aftur heita?

-Grímur Pálsson, dýrafræðingur.

-Allt í lagi. Fáðu þér sæti inni í bíl og hinkraðu þar eitt augnablik, ég ætla að sækja varðstjórann.

Grímur kinkaði kolli og gekk að öðrum bílnum. Hann horfði á eftir lögregluþjóninum fara um borð í skipið áður en hann settist inn.