Milli þils og veggjar

Ég kom í þetta fjöllum girta þorp fyrir mörgum árum. Ég var ráðinn sem beykir af kaupmanni staðarins, Torfa Hjálmarssyni. Hann tók við af dönskum verslunarmanni, fjölskylda hans hafði skyndilega snúið aftur til Danmerkur en ástæður þess vissi enginn.

Minning mín af komudeginum er skýr. Ég var í samfloti með tveimur heimamönnum, en nöfn þeirra skipta ekki máli. Ferð okkar var viðburðalítil þar til við áttum eftir rétt um hálfsdagsleið sem lá yfir heiði eina og þaðan niður að þorpinu. Gerði þá svo mikinn skafrenning að við áttum í mestu erfiðleikum að sjá fram fyrir okkur og treystum á klárana. Við náðum niður til byggða þegar tekið var að rökkva. Í ljósaskiptunum héldum við hver til okkar húsakynna. Ég teymdi hestinn niður að kaupmannshúsunum. Í skafrenningnum og myrkrinu fannst mér sem einhver óheillabragur væri yfir þessum tvílyftu húsum. Á þeim lá einhver skuggi, þrátt fyrir veðrið og kvöldmyrkrið kom ég auga á hann. Í gluggum efri hæðar íbúðarhússins voru ljós, einmana týrur sem störðu út í sortann eins og köld, spyrjandi augu. Í þakskegginu héngu flugbeitt grýlukerti og hótuðu að falla á hvern þann sem kæmi of nálægt. Ég gekk að dyrunum og bankaði.

Innan tíðar heyrði ég umgang hinum megin við dyrnar. Lykli var snúið og dyrnar lukust upp. Í þeim stóð kona, grásprengt hár hennar var fléttað og lá niður bak hennar. Hún horfði á mig ströng á svip og um leið þurrkaði hún af höndum sínum í hvíta svuntu. Ég kynnti mig og baðst afsökunar á því að hafa verið seinna á ferð en sæmilegt þætti. Hún bauð mér að stíga inn fyrir en bað mig vænstan um að slá vel af mér áður. Ég benti á hest minn og spurði um hesthús, hún kinkaði kolli og sagði að hún skyldi láta koma honum fyrir. Ég barði snjóinn af mér, stappaði niður fótum og steig inn fyrir. Hún lokaði á eftir mér og ég fann hversu kalt mér var orðið, þegar ég kom í hitann. Forstofan var einföld og konan hjálpaði mér úr yfirhöfn og stígvélum. Hún fylgdi mér síðan inn á skrifstofu kaupmanns og sagði að ég skyldi bíða Torfa. Hún gekk þá fram og ég virti fyrir mér skrifstofuna. Hún var ríkmannlega búin, fyrir miðju stóð þungt skrifborð, útskorið myndum úr Helgakviðu að mér sýndist. Við austurvegginn stóð bókaskápur, þar var að finna bókhaldsbækur innan um Íslendingasögur og ljóð.  Þarna voru þrír stólar; tveir hægindastólar, í sessur þeirra höfðu verið saumaðar út blómamyndir og ég gat mér til um að húsfreyjan hefði gert það; einn leðurstóll stóð við skrifborðið og var leðrið farið að láta á sjá.

Ég þurfti ekki að bíða kaupmannsins lengi, hann var kominn innan nokkurra mínútna. Það kom mér á óvart að hitta hann því Torfi var mun eldri en ég hafði gert mér í hugarlund, eflaust á milli sextugs og sjötugs. Hann var með ákveðinn svip, augu hans kvik og blik þeirra lýsti skörpum manni. Hann bauð mér að setjast, sem ég og gerði. Við ræddum saman um stund og hann kynnti mér heimilishaldið og hlutverk mitt. Að lokum tjáði hann mér að hann hefði beðið vinnukonuna um að útbúa eitthvað matarkyns handa mér og ég skyldi finna hana í eldhúsinu. Ég þakkaði honum fyrir og stóð upp. Hann fylgdi mér þangað og ég fann mér sæti við eldhúsborðið. Vinnukonan var sú hin sama og hafði tekið á móti mér, hún hét Sigríður.

Þegar ég hafði lokið við matinn sýndi hún mér herbergið sem mér var ætlað. Það var á efri hæðinni og undir súð. Veggirnir voru panelklæddir og málaðir hvítir. Undir glugga stóð lítið náttborð og við hlið þess einbreitt rúm. Við dyrnar var fataskápur. Ég brosti til Sigríðar og þakkaði fyrir mig. Hún lagði ljósabiðu á náttborðið og kveikti á lýsislampa er hékk á veggnum við gluggann. Að því loknu gekk hún fram og lokaði á eftir sér. Ég tók upp úr kofforti mínu og raðaði inn í skápinn. Biblíuna mína og Saltarann lét ég á náttborðið auk sjálfskeiðungs sem ég hafði fengið í fermingargjöf frá fóstra mínum. Það var tekið að halla í miðnætti þegar ég lagðist upp í rúm og sneri mér til veggjar.

Skyndilega heyrði ég lágvært krafs, sem eitthvað skytist milli þils og veggjar. Ég lét sem ég heyrði þetta ekki, gerði ráð fyrir að þarna væru mýs á ferð. En krafsið ágerðist, uns mér fannst það kæmi ekki lengur innan frá. Ég sneri mér við og sá þá hvar nakinn barnslíkami hékk í snæri upp við sperrulegginn undir súðinni. Ég þaut á fætur og teygði mig eftir hnífnum mínum. En þegar ég sneri mér aftur að líkamanum var hann horfinn. Forviða leitaði ég af mér allan grun en fann hvergi nokkur merki um barnið. Ég taldi mér trú um að svefnleysi mitt og þreyta hlyti að vera spila með mig. Ég lagðist aftur í rúmið og sofnaði fljótlega eftir þetta.

*

Ég sagði ekki neinum frá þessari upplifun minni fyrr en nokkrum dögum seinna. Ég sinnti starfi mínu og hafði mig lítið í frammi. Eitt sinn þegar ég átti leið framhjá eldhúsinu heyrði ég á tal Sigríðar og kaupmannsfrúarinnar. Hún var talsvert yngri en Torfi, hún hefur verið í kringum þrítugt og áttu þau eina dóttur, Ástríði. Unga stúlkan sat oft niðri í skemmu er ég vann. Í fyrstu kom hún sér fyrir ofarlega í stiganum sem lá þangað og fylgdist hljóð með mér. Þegar líða tók á veturinn færði hún sig neðar og ég kenndi henni rímur.

-Komin er hún enn, sagði Sigríður með talverðum þjósti.

-Hvað áttu við, Sigríður, spurði frúin.

-En nályktin, svaraði Sigríður og fussaði. Ósjálfrátt viðraði ég í allar áttir og fann daufan, súran þef. Ég hafði ekki gert mér grein fyrir því að þetta væri nálykt, ég fann hana þegar ég vaknaði þennan dag en taldi að eflaust mætti rekja hann til eldamennsku eða búrsins.

-Ég kann ekki skil á hvað það getur verið, en ég held að einhver ósköp hvíli yfir þessu húsi. Á hálfsmánaðar fresti gýs hér upp hin megnasta nálykt í eldhúsinu, í herberginu þarna fyrir innan og loftsherberginu fyrir ofan, þar sem beykirinn gistir. Guð einn veit hvers lags þessi lykt er og hvers vegna hún er bundin við þessi rými í húsinu. Mér verður óglatt og hjartað tekur að slá hraðar ef ég kem inn í þau í myrkri, sagði Sigríður, en húsfreyja skellti upp úr.

-Þú ert nú ekki að gera þér rellu út af svona smámunum, Sigríður mín. Á þessu er eðlileg skýring, lyktina hef ég sjálf fundið en hana er eflaust hægt að rekja til þess annað hvort að mýs eða rottur hafi drepist milli þils og veggjar, liggja þar og rotna.

Ekki varð ég var við að þær ræddu þetta meira sín á milli og sneri því aftur til vinnu minnar. Um kvöldið, eftir kvöldmat, sat ég örlítið lengur við eldhúsborðið og beið þess að hitt vinnufólkið hyrfi á braut. Þegar við Sigríður vorum tvö ein í eldhúsinu spurði ég hana út í þessa lykt.

-Veistu, Þórarinn, ég hef verið hérna eina tvo vetur og var hér áður en hinir nýju húsráðendur tóku við, ég skal segja þér, að þessi lykt gýs upp með reglulegu millibili. Alltaf á hálfsmánaðar fresti verð ég hennar vör. Ef eitthvað er þá hefur hún orðið sterkari eftir því sem liðið hefur á.

-Ég varð var við einhvern fnyk er ég vaknaði, sagði ég.

-Já, þessi óþefur kemur jafnan upp í herberginu þar sem þú gistir. Ég var vöruð við áður en ég hóf hér störf, á húsinu liggur sá orðrómur að í því sé reimt eða einhver þaðan af verri álög hvíli á því. Torfi og frú eru lítt trúuð á drauga og slíkt, telja að þess lags fyrirbæri eigi heima í þjóðsögum, þau skeyta engu um hvað fólk mælir og hlæja jafnvel upp í opið geðið á því. Torfi hefur þó unnið hér í háa herrans tíð, var lengi vel aðstoðarmaður danska kaupmannsins þar til kom að hann tók sjálfur við rekstrinum.

-Ja hérna, sagði ég. Sigríður settist niður við borðið og hallaði sér fram að mér. Hún skaut augum að eldhúsdyrunum og hvíslaði:

-Veistu, þegar ég hafði verið hér í rétt um viku kom hér önnur vinnukona. Henni var ætlað að hjúkra dönsku kaupmannsfrúnni, því hún var ekki sterk til heilsunnar. Kona þessi, Hallgerður að nafni, var trúuð en rammskyggn, var það mál manna hérna í þorpinu að hún gæti séð framliðna og jafnvel voru sumir sem héldu því fram að henni væri framtíðin kunn. Þann stutta tíma sem hún var hér var talsvert um að þorpsbúar sóttu hana heim, til að fá svör við hinum og þessum spurningum. En hvað um það, ekki hafði Hallgerður dvalið í húsinu lengi þegar hún finnur mig einu sinni hér í eldhúsinu og tjáir mér að í húsinu séu fleiri íbúar en auga mæti. Ég hváði og spurði í glensi hvort ég ætti að gera ráð fyrir fleirum í mat. Hún svaraði mér ekki, heldur gekk á brott. Nokkrum dögum síðar kemur hún niður snemma morguns, enn á náttkjólnum, hárið ófléttað og segir að sig hafi dreymt merkilega um nóttina. Hallgerði fannst sem hún stæði hér niðri í eldhúsinu við borðið; það er við sitjum við; og veit þá ekki fyrr til en kona gengur inn um dyrnar. Hún var í hvítum klæðum og óvanalega fríð sýnum, hár hennar gullið og féll niður um brjóst hennar, augum fríðsköpuð og nefið fallegt. Hallgerður þóttist stara á hana um stund og horfir konan ósköp raunaleg á móti. Loks segir hún: -Þú þarft ekki að óttast mig. Ég kem hér á tveggja vikna fresti til að vitja barnsins míns. Slík er hegning mín fyrir að ég fyrirfór því uppi á lofti. Þá þótti Hallgerði hún ganga framhjá sér og hverfa inn í herbergið þarna inni, segir Sigríður og bendir á litla búrherbergið innan af eldhúsinu.

Sýninni af barninu skaut upp í huga mér.

-Skömmu síðar fór Hallgerður á brott. Hún þoldi ekki við til lengdar hérna inni. Hún sagði mér reyndar áður en hún fór að ég hefði ekkert að óttast frá hendi konunnar, hún væri góðviljuð en það væru ekki allir þeir er gengu um húsið eftir að myrkva tekur. Ég náði aldrei að spyrja hana hvað hún hefði átt við, því hún fórst með skipi hér fyrir utan fjörðinn á leið sinni heim.

Ég horfði um stund á Sigríði, reyndi að gera upp við mig hvort ég ætti að segja henni frá því sem henti mig fyrsta kvöldið. Sigríður stóð upp og hellti kaffi í tvo bolla. Annan lagði hún fyrir framan mig en settist með hinn í sætið sitt. Hún hafði sérkennilegt grip á bollanum, litlifingur vísaði út frá honum. Ég starði á hrumar hendur hennar.

-Já, ég skal segja þér það, Þórarinn, að hér á Vestfjörðum kalla menn ekki allt saman ömmu sína. Sögur af galdramönnum og uppvakningum eru mýmargar, flestar reyndar af Ströndum en hvað um það. Kannski eru það fjöllin sem hafa þessi áhrif, langir vetur og snjóþungir, eitthvað sem þið við Faxaflóa eigið ekki að venjast.

-Við erum nú ekki að öllu laus við myrkrið eða veturinn.

Sigríður kímdi og glotti við tönn.

-Bíddu bara, ljúfurinn, þar til setjast fer í hlíðarnar og frostið herðir að. Veturnir hér eru ekkert líkir þeim sem þú ert vanur. Hér skellur á nótt í nóvember og sólin sést ekki fyrr en í lok Þorra.

Ég leit út um gluggann og horfði á snjóinn fjúka af þökum nágrannahúsanna. Vissi ég þá hversu langur þessi vetur yrði?

Ég sagði henni frá því sem ég hafði lent í uppi í herberginu. Hún hallaði sér fram á borðið á ný og sagði:

-Þarna sérðu!

*

Nótt eina skömmu síðar vaknaði ég við að mér var þungt fyrir brjósti. Ég reis upp og reyndi að ná dýpri andardráttum, en það var sem einhver mara lægi á mér. Mér var hætt að lítast á blikuna og klóraði mig fram úr rúminu. Skyndilega heyrði ég þrusk fyrir aftan mig. Herbergið var almyrkt. Fyrir utan gluggann skóf sem fyrr og látlaust lamdi norðangarri í rúðurnar. Ég reyndi að sjá hver var þarna inni í herberginu án árangurs. Ég greip fyrir brjóstið og stundi upp.

-Er einhver þarna?

Gnauð vindsins var eina svarið sem ég fékk. Enn fann ég hvernig mér varð þungt fyrir brjósti, sem allur andi og lífsþróttur væri dreginn úr mér nauðugum. Ég barðist gegn þessu af öllum sálar kröftum. Loks náði ég aftur stjórn á andardrættinum. Ég skreið að litla náttborðinu og teygði mig í eldspýtur. Þá fann ég á nýjan leik hvernig það var eins og eitthvað þröngvaði sér inn í líkama minn. Ég engdist um á gólfinu og kepptist við að hafa stjórn á útlimum mínum. Ég reyndi að kalla á hjálp, en náði ekki að fylla lungun nægu lofti. Þegar kastið var liðið hjá kveikti ég á eldspýtu. Fyrir framan mig var maður. Hálfur upp úr gólfinu og með báðar hendur á kafi í brjósti mínu. Hár hans var svart og illa hirt, lá í þykkum lokkum fram yfir enni hans. Augun alhvít með smáum, svörtum og stingandi augasteinum. Ég var að því kominn að hrópa upp fyrir mig. Um leið kom yfir hann einhver tryllingslegur svipur og ég engdist um á ný, barðist fyrir lífi mínu. Ásóknin varð með öllu verri. Skyndilega var hurðinni hrundið upp og ljós flæddi inn. Í dyrunum stóð Sigríður með skriðbyttu í hendi og starði forviða á mig, þar sem ég lá hálfnakinn á gólfinu. Hvergi var manninn að sjá.

Ég stóð á fætur, en sökum máttleysis gekk það erfiðlega. Sigríður kom mér til hjálpar. Hún starði undarlega á mig.

-Guð minn eini, hvað hefur gengið hér á?

Ég reyndi að segja henni frá því, en skorti orð. Hún hristi höfuðið og studdi mig fram á gang. Hún lokaði dyrunum og læsti.

-Hér sefur enginn framar,  fái ég nokkru um það ráðið.

Hún kom mér fyrir í öðru herbergi og ég lagðist örmagna til svefns. Hún sat yfir mér uns ég sofnaði og horfði með annarlegu augnaráði á mig.

Ég vaknaði ekki fyrr en upp undir hádegi. Ég bölvaði sjálfum mér fyrir hversu morgunsvæfur ég var og fór fram úr. Ég var enn hálfvankaður og undarlegur sviði var í brjósti mínu. Ég klæddi mig og gekk niður í eldhús. Þar sat vinnufólkið að snæðingi. Þegar ég steig inn fyrir dyrakarminn sló þögn á mannskapinn og allir litu við. Ég vissi ekki hvaðan á mig stóð veðrið og ætlaði að finna mér sæti þegar einhver hnippti í mig. Ég sneri mér við og sá hvar Ástríður, dóttir kaupmannshjónanna, stóð. Hún var ekki nema átta ára þegar atburðir þessir gerðust, lág til hnésins en með fallega ljósa lokka. Hún horfði upp til mín og benti mér á að beygja mig, svo hún gæti hvíslað einhverju að mér. Ég gerði eins og hún bað um.

-Af hverju er hárið á þér svona skrýtið, Tóti?

Ég rétti úr mér. Sigríður ávítti Ástríði fyrir að hvísla í návist annarra, slíkt væri dónaskapur. Ég sneri mér við og horfði í kringum mig. Ég hafði ekki hugmynd hvað barnið átti við, en forvitnin var nagandi. Loks kom ég auga á nokkuð sléttan silfraðan flöt; hníf einn stóran og mikinn; sem ég gat notað í stað spegils. Ég gekk yfir að honum og tók, síðan hóf ég hann á loft fyrir framan mig. Mér til mikillar furðu hafði músabrúnt hár mitt brugðið litum, var nú hvítt sem nýfallin mjöll!

Ég leit á vinnufólkið, sem enn stóð þögult og fylgdist með mér. Spegilmynd mín var gerbreytt, ekki aðeins hárliturinn heldur einnig augun. Undir þeim voru dökkir baugar og sjálf augun voru svo tregafull að ég hreinlega kannaðist ekki við sjálfan mig. Sem í leiðslu gekk ég út úr eldhúsinu og upp á efri hæð hússins. Ástríður elti mig og heyrði ég taktfastan slátt fingra hennar á panelnum. Ég lét sem ég tæki ekki eftir henni heldur gekk inn að herberginu sem mér var úthlutað þegar ég kom fyrst. Þar sem ég hafði tekist á við afturgönguna, þar sem ég hafði séð nakinn barnslíkama hanga í snæri upp undir sperruleggnum.

Ég reyndi að opna, en það var læst. Ég sneri mér við og fyrir aftan mig stóð Ástríður. Hún horfði á dyrnar og ég réð af svip hennar ótta.

-Hvað er að, Ástríður, spurði ég.

Hún sagði ekki neitt, heldur starði á dyrnar með skelfingarsvip. Það fór um mig. Ég ætlaði að grípa um axlir hennar, þá leit hún á mig en sagði ekki neitt. Ég hélt að mér höndum. Hún sneri sér frá mér, hraðaði sér út ganginn og niður stigann. Ég stóð einn eftir.

*

Tveimur dögum síðar sat ég lengur að störfum en vanalega. Fyrir utan söng vindurinn í mæninum og enn skóf í hlíðarnar. Undanfarna daga hafði safnast talsvert í þungar dyngjur og ég óttaðist snjóflóð umfram allt þessa þunglyndislegu sólarhringa. Fyrr um daginn hafði ég skotist út milli hríða til að líta upp með hömrum fjallanna. Ég minntist orða Sigríðar frá því skömmu áður. Hún hafði rétt fyrir sér, ég hafði aldrei kynnst öðrum eins vetri á mínum heimaslóðum, nagandi óttinn og endalaust myrkrið hjálpuðust að. Ég var eiginlega orðinn vænisjúkur, mátti varla heyra mús tísta án þess að um mig færi barnalegur hrollur. Kannski var það þessi óvenju snjóþungi vetur með öllum sínum skafrenningi. Kannski var það bara ég.

Ég var einn niðri í skemmu kaupmannshúsanna.  Það logaði á tveimur lýsislömpum en fyrir gluggana hafði skafið svo ekki var lengur hægt að sjá út um þá. Ekki átti ég mikið eftir af verki mínu er ég nam undarlegt hljóð. Innan úr skemmunni bárust mér ofurlétt fótatök. Í því kalda lofti sem þarna var fannst mér öll hljóð öðlast draugalegan blæ. Ég þétti tak mitt á hamrinum. Ég var ákveðinn í að láta engan koma mér að óvörum, heldur læddist þangað sem mér fannst hljóðið koma. Skyndilega stökk einhver aftan að mér og kallaði nafn mitt. Ég kipptist við, sneri mér við og reiddi hamarinn til höggs. Ég rétt náði að halda aftur af mér þegar ég sá undrunarsvipinn á Ástríði.

-Guð minn góður, barn, hvers vegna gerirðu mér þetta? Ég hefði getað slegið þig til ólífis, sagði ég hvasst. Á Ástríði kom skömmustulegur svipur og hún baðst afsökunar. Ég andvarpaði, greip hönd hennar og leiddi hana aftur að vinnuaðstöðu minni. Ég lyfti henni upp á tunnu og hélt áfram störfum mínum. Hún tók gleði sína brátt og bað mig um að fara með einhverja vísu. Hún hafði einstaklega gaman af því að hlýða á mig fara með rímur og kviðlinga. Ég var rétt byrjaður á Tristrans rímum þegar hún grípur fram í fyrir mér.

-Mig dreymdi undarlega í nótt.

-Nú, segi ég.

-Það kom kona inn í herbergið mitt og hallaði sér yfir rúmið mitt, sagði hún.

Ég leit á hana, hún starði dreymin út að dyrum og mér fannst sem hún væri ekki með sjálfri sér. Eitthvað við það hvernig hún hljómaði kom mér spánskt fyrir sjónir.

-Hún var svo falleg, svo fjarska falleg. Með sítt slegið hár, gulllitað. Ég sagði ekki neitt og lá kyrr. Hún sagði þá við mig: -Manstu þegar þú varst lítil? Þú varst vön að leika þér í loftherberginu. Þar er það. – Þar er það! Síðan gekk hún á brott en sagði um leið og hún hvarf út um dyrnar: -Ég brá mér inn milli pistils og guðspjalls.

Ég starði opinmynntur á Ástríði. Eftir stutta stund tók hún að sveifla fótum og bað mig um að halda áfram með rímurnar. Ég vissi vart hvaðan á mig stóð veðrið, hvort ég ætti að taka hana alvarlega. Varla færi barnið að fabúlera slíkt og ekki var hún svo góður leikari, gat hvorki logið né skrökvað án þess að bros færðist yfir sakleysislegt andlit hennar. Ég ákvað að fylgja henni upp og fá mér að borða. Það var tekið að líða á kvöld.

Um leið og við komum inn í eldhús fann ég sterka og megna nálykt. Sigríður var hvergi og óhreint leirtau lá í vaskinum. Ég furðaði mig á því, hún var ekki vön að láta verk úr hendi falla. Ástríður hljóp á undan mér inn úr eldhúsi og fram á gang. Ég fylgdi í humátt á eftir. Ég horfði eftir ganginum að útidyrunum. Þar stóð Sigríður og reifst við Torfa kaupmann.

-Ég verð hér ekki stundinni lengur. Hér eru afturgöngur, djöflar einhvers konar og þú neitar að horfast í augu við það.

-Láttu ekki svona, Sigríður, svaraði Torfi, -ekki ferðu að vaða út í þetta óveður. Bíddu í það minnsta þar til að því slotar.

Aldraða vinnukonan hristi höfuðið og opnaði dyrnar. Á augabragði virtist gangurinn fyllast af snjó og fjúki, hvít drífa settist á rautt veggfóðrið. Sigríður tók tösku sína og steig út. Eftir skamma stund var hún horfin út í sortann. Ég leit á Torfa, hann hafði ekki tekið eftir mér. Án þess að segja nokkuð dreif ég á mig yfirhafnir og hélt út í hríðina á eftir Sigríði.

Inn fjörðinn æddi norðangarri á ógnarhraða, um leið og ég steig út fyrir reif hann í mig og eitt augnablik fannst mér sem ég tækist á loft. Í ofanálag skóf svo um munaði og skyggni var nánast ekkert. Ég reyndi að kalla nafn Sigríðar en öskrið í vindinum yfirgnæfði röddu mína. Ég tók nokkur skref frá húsinu og sökk upp á mið læri í snjó. Hvert sem ég leit sá hvergi merki um Sigríði. Ég sneri við og fór aftur inn. Torfi stóð í dyrunum og lokaði þeim á eftir mér.

-Sástu hana, spurði hann. Ég hristi höfuðið. Þegar ég hafði tekið af mér spurði ég hann hvað þeirra hefði farið á milli.

-Ég náði því nú ekki öllu, það óð svo á henni. Svo virðist sem hún hafi verið að vaska upp þegar hún sá hvar hnífur tókst á loft og á einhvern óskiljanlegan hátt á að hafa myndast hönd sem hélt á honum. Áður en Sigríður fékk nokkuð að gert stóð þar dökkhærður karlmaður í eldhúsinu hjá henni, augun voru að mestu hvít eða svo sagði hún. Hann á að hafa hótað henni lífláti og reynt að höggva til hennar, en hún bar ávallt róðukross um hálsinn og kom höggið á hann. Krossinn hrökk í sundur undan því en maðurinn hvarf eftir þetta.

Hann tók fram brotinn kross í silfraðri keðju og sýndi mér. Í sömu mund heyrðum við þungar drunur, eins og þegar þrumur ganga yfir himininn. Við litum hvor á annan. Í fyrstu héldum við að þak annars hússins hefði gefið sig undan snjóþunga. Svo var ekki. Þessa nótt náði enginn að festa svefn.

*

Storminn lægði ekki fyrr en að tveimur dögum liðnum. Svo miklum snjó hafði kyngt niður að við urðum að grafa okkur út um glugga á efri hæð. Fyrir utan var bjart yfir en fátt sem benti til þess að þarna stæði þorp, fyrir utan nokkra mæni og strompa. Hafís byrgði fyrir innsiglinguna og náði stranda á milli í firðinum.

Eftir því sem leið á vikuna fengum við fréttir utar úr firðinum og frá sveitabæjunum í kring. Flestir höfðu svipaða sögu að segja, stormurinn hafði fært allt í kaf. Tvö snjóflóð höfðu fallið en sem betur fór lentu þau ekki á bústöðum manna, eitt fjárhús fór þó í öðru þeirra. Ekkert hafði frést af Sigríði. Torfi sendi út leitarflokk en það skilaði engum árangri. Innan nokkurra daga var allt fallið í sitt gamla far, fólk lét eins og það átti að sér að vera. Kaupmannshjónin fengu nýja vinnukonu að nafni Ólöf. Hún var dóttir hjóna er bjuggu norðar í firðinum, ung og óreynd en ljúf og átti ást allra þeirra er henni kynntust. Hún var lágvaxin og smábeinótt. Hendur hennar voru ekki mikið stærri en hendur Ástríðar. Ólöf var afskaplega trúuð, signdi sig og saup hveljur yfir groddaralegu glensi aðstoðarmanns Torfa.

Ekki hafði Ólöf dvalið lengi í kaupmannshúsinu þegar hún finnur mig og biður mig um að ræða við sig í einrúmi. Hún var föl sem nár og ég óttaðist í fyrstu að hún væri veik. Hún sannfærði mig um að svo væri ekki.

-Veistu, Þórarinn, mig hefur dreymt svo undarlega þessa fáu daga sem ég hef verið hér. Alltaf dreymir mig sömu konuna. Ég er stödd í eldhúsinu þegar hún kemur inn. Hún er ægifögur, með gullslegið hár sem fellur yfir brjóst hennar og augnsvipurinn, þú ættir bara sjá hana og fagurskapað nefið. Ég hef sjaldan séð fegurri kvenmann. En hún er svo niðurdregin, sorg hennar er smitandi og ég á erfitt með að ná henni úr mér er ég vakna. Í fyrstu fannst mér eins og hana langaði til að segja mér eitthvað en kæmi því ekki frá sér. Í nótt sagði hún þó: -Hann má ekki finna það, ekki finna það! Yfir mig kom kynleg sársaukatilfinning, eins og ég hefði barn á brjósti en enga mjólk.

Ég sat þögull og velti fyrir mér því sem unga konan hafði sagt. Það var sem rynni upp fyrir mér ljós. Á þeirri stundu vissi ég hvað mér bar að gera.

Ég stóð á fætur og taldi henni trú um að draumar hennar væri nokkuð sem hún þyrfti ekki að hafa áhyggjur af. Eflaust væru þeir afsprengi sögusagnanna sem gengu um kaupmannshúsið. Hún virtist slaka á og brosti til mín. Ég fór að skrifstofu Torfa og bankaði laust á hurðina. Innan tíðar var mér svarað. Ég gekk inn fyrir og lokaði á eftir mér. Torfi sat við skrifborð sitt og fór yfir reikninga. Hann leit upp yfir gleraugu sem sátu framarlega á nefi hans.

-Ég veit hvers vegna reimt er í húsinu.

-Nú, er reimt hérna?

-Já, þá má vel vera að þið hjónin takið ekki mark á því sem við vinnufólkið höfum orðið vör við. Ég veit hins vegar hvað þarf til þess að kveða þetta niður.

-Jæja, já, kveða niður drauga, sagði Torfi og virtist skemmt. Ég lét það ekki á mig fá.

-Já, ég skal gera það, en þarf til þess leyfi þitt. Eflaust mun það valda talsverðu raski en ég heiti því að ganga frá öllu og koma í samt lag að þessu loknu.

-Endilega, Tóti, gerðu það sem til þarf, svaraði kaupmaðurinn og skellti upp úr.

Ég sneri mér við og gekk út. Um leið og ég lokaði dyrunum heyrði ég hann tauta við sjálfan sig eitthvað um draugagang og hlæja. Ég klæddi mig í yfirhafnir og fór niður í skemmu. Þaðan tók ég haka og tvær skóflur. Með þetta hélt ég til prestssetursins. Séra Eyvindur hét prestur þessa þorps, vel lærður og trúaður en orðinn roskinn, ættaður austur af Vopnafirði. Hann skartaði vel snyrtu skeggi, það var tekið að grána en hár hafði hann misst ungur af höfði. Hann hafði það jafnan að glensi, sagði höfuð sitt hefði vaxið um of á námsárum sínum. Vöxtur höfuðsins hefði orðið til þess að hárið féll af. Hann tók vel á móti mér og bauð mér inn fyrir. Við settumst niður inni í stofu. Eftir að ég hafði sagt honum frá því sem gengið hafði á í kaupmannshúsinu og fyrirætlunum mínum, sat hann um stund hugsi.

-Ég er ekki viss um að yfirvöldum líki áætlun þín. En í nafni Guðs og alls þess góða í heiminum er ekki hægt að standa í vegi þínum. Gerðu það sem þú telur nauðsynlegt, ég skal vera þér innan handar á þann hátt sem ég get, án þess þó að skapa sjálfum mér óþarfa vandræði.

Allan daginn grúfði ég mig yfir kirkjubækur. Þegar klukkan var í þann mund að slá fimm fann ég það. Torfi hafði verið giftur áður. Ég dró fram blað og dýfði penna í blekbyttu. Á blaðið skrifaði ég upplýsingarnar og afhenti Eyvindi. Þá fór ég út í kirkjugarð og hófst handa við að taka gröf, verkið sóttist seint sökum snjóþyngsla og ég sá í hendi mér að það myndi taka mig eflaust dag eða jafnvel tvo. Um kvöldmatarleytið sneri ég aftur í kaupmannshúsið.

*

Að nokkrum dögum liðnum var allt orðið klárt. Við Ólöf stóðum fyrir framan dyr herbergisins sem ég hafði fyrst gist í. Fyrir utan skóf sem áður og ég bölvaði í hljóði. Ég dró lykil upp úr vasa mínum, hann hafði ég fengið hjá Torfa. Ég stakk honum í skrána og sneri. Ég hafði ekki komið inn í þetta herbergi frá því að Sigríður læsti því. Ég horfði í kringum mig, allt var sem áður. Ólöf virtist ekki skilja hegðun mína, hún hafði haft á því orð að sér fyndist ég hafa hagað mér furðulega undanfarna daga. Ég gaf engar skýringar á því, bað hana elskanlega að hafa ekki áhyggjur af mér. Hún fylgdi mér samt upp, þrátt fyrir ég bæði hana ekki um það. Hún sagðist vilja fá að sjá hvernig umhorfs væri í þessu herbergi, þar sem það hafði staðið læst frá komu hennar.

Ég lagði verkfærin mín frá mér á litla náttborðið; hamar, kúbein og exi ásamt strigapoka. Ég fór niður á fjóra fætur og tók að banka í gólfborðin, hlustaði vel eftir því hvort ég yrði var við tómahljóð. Ólöf var undrandi á svipinn, en spurði einskis. Eftir að ég hafði leitað af mér allan grun á gólfinu sneri ég mér að veggjunum. Ég bankaði hér og þar án þess að verða var við holrými. Þegar ég var að því kominn að hætta tók ég eftir fellingu í grænleitu veggfóðrinu aftan við rúmið. Ég ýtti því frá og hamraði laust á vegginn þar. Undarlegt hringl heyrðist hinum megin við hann, sem eitthvað væri laust. Ég leit á Ólöfu, hún stóð enn í dyrunum og fylgdist með mér. Ég bað hana um að rétta mér kúbeinið um leið og ég byrjaði að rífa veggfóðrið frá. Ég spennti upp spýturnar. Skyndilega féll eitthvað á gólfið út um opið. Lítið brúnleitt stykki, ekki lengra en nokkrir sentímetrar. Ég tók það upp og bar að ljósinu, þetta var bein, annað hvort úr fingri eða tá. Þegar Ólöf sá hvers kyns það var sem ég hélt á hljóðaði hún upp fyrir sig. Hún þaut úr dyragættinni, ég heyrði hana hlaupa út ganginn og niður stigann.

Ég stækkaði gatið. Smám saman fjölgaði beinunum. Einhver hafði eflaust komið þeim fyrir þarna milli þils og veggjar. Ég tíndi þau út og lét í strigapokann. Þegar ég tók út leggbein uppgötvaði ég að beinin voru ekki þess sem ég ætlaði. Þetta voru bein fullorðins einstaklings, ekki barns og enn síður ungabarns. Ég hélt áfram að draga fram í ljósið bein. Að lokum fann ég fingur mína nema nokkuð stórt og kringlótt. Ég greip utan um það og tók út um gatið. Þetta var hauskúpa. Hún var bæði brotin að framan og aftan. Hægra kinnbeinið var illa brotið undir augntóftinni og hnakkinn var í molum, sem einhver hafi barið höfðinu ítrekað í eitthvað. Ég setti allt saman í strigapokann og lokaði fyrir. Síðan gekk ég frá gatinu eins vel og ég gat. Þegar ég leit við stóð Ástríður í dyragættinni og starði kynlega á mig. Ég brosti til hennar en hún horfði illilega tilbaka. Ég spurði hana hvort nokkuð væri að en hún snerist bara á hæli og hljóp út ganginn.

Ég fór til séra Eyvindar með allt saman. Ég þurfti að berjast í gegnum hvern skaflinn á fætur öðrum. Mér varð litið að kirkjugarðinum en skyggnið var með því móti að hvergi mátti ég sjá hvort skafið hefði ofan í gröfina. Séra Eyvindur tók vel á móti mér og vísaði mér inn á skrifstofu til sín. Ég lagði frá mér pokann en tók fram hauskúpuna. Séra Eyvindur leit á áverkana og hristi höfuðið.

-Ég veit ekki hvað skal halda. Ég þyrfti að kalla á lækni til að úrskurða um hvort hér sé sakamál á ferð.

-Mér finnst alveg ljóst að viðkomandi hefur verið barinn til ólífis.

-Ekki geturðu fullyrt það, Þórarinn, þú hefur að mér vitandi hvorki læknismenntun né umboð sýslumanns. Væri ekki eðlilegt að leyfa yfirvöldum að dæma úr um slíkt?

-Jú, vissulega, en þú hlýtur að sjá það sjálfur að enginn gæti þolað slíkar barsmíðar.

-Ég get vissulega tekið undir það með þér, höggin hafa verið þung en hvort þau hafi dregið þessa sál til dauða skal ósagt látið. Mér finnst réttast að hafa samband við yfirvöld.

Ég kinkaði kolli til samþykkis. Hann settist niður og tók fram blað. Hann setti frásögn mína orðrétt niður á það. Þegar því var lokið stóð ég á fætur og hélt heim í kaupmannshúsið. Þegar ég opnaði dyrnar fannst mér óvenju hljótt þar inni. Ég klæddi mig úr yfirhöfnum mínum. Er ég steig inn úr forstofunni tók ég eftir að Ástríður var inni hjá föður sínum á skrifstofunni. Ég hélt áfram inn í eldhús. Ólöf var að leggja á borð. Ég settist niður og bað hana um að rétta mér vatnsglas, sem hún gerði. Ólöf horfði á mig um stund en hélt síðan áfram verkum sínum.

-Var þetta beinagrind af manni sem þú fannst þarna, spurði hún.

-Já.

-Veistu hvers hún var?

-Nei, ég hef ekki minnstu hugmynd um það.

-Heldurðu hún geti verið konunnar fögru sem mig dreymir?

-Ég veit það ekki, Ólöf.

-Veistu, mig dreymdi hana í nótt. Hún var svo sorgmædd og hrædd. Hún leit sífellt um öxl, sem ætti hún von á einhverjum hvað úr hverju.

Ég leit upp á Ólöfu og þakkaði himnaföðurnum að unga stúlkan vissi ekki það sama og ég.

*

Ég lagðist upp í rúm. Ég tók Saltarann og blaðaði í gegnum hann, en náði ekki að einbeita mér. Myndinni af hauskúpunni var sífellt að skjóta upp í huga mér. Ég vissi hreinlega ekki hvað ég átti að halda. Ég hafði átt von á því að finna beinagrind barnsins sem konan myrti, en sú sem ég fann gat með engu móti verið barnsins. Fagra konan hafði talað um að hann mætti ekki finna það. Út frá þessum hugrenningum sofnaði ég.

Skyndilega fannst mér ég ranka við mér. Þó var ég ekki í því herbergi þar sem ég sofnaði, heldur kominn í herbergið þar sem ég sá barnið hanga uppi við sperrulegginn. Ég ætlaði að standa á fætur en gat mig hvergi hrært. Þá var hurðinni hrundið upp og inn gekk ljóshærð kona, gullfalleg og augnsvipur hennar seiðandi. Rétt á eftir henni fylgdi henni dökkhærður maður. Hann sneri baki sínu í mig og virtust þau ekki vita af mér, þar sem ég lá í bælinu. Þau rifust um eitthvað en ég nam ekki orð þeirra, því þau virtust brengluð, sem úr öðrum heimi. Enn reyndi ég að hreyfa mig en það var eins og ég væri rígbundinn niður. Allt í einu sló maðurinn til konunnar. Hún féll við. Hann beygði sig niður og tók um höfuð hennar. Ég öskraði þegar ég sá þetta en ekkert hljóð slapp úr barka mér.

Hann sló höfði hennar í gólfið. Ég sá hvernig gólffjalirnar svignuðu undan högginu. Augu konunnar ranghvolfdust. Ég braust um og reyndi að losa mig en án árangurs.

Hann sló höfði hennar aftur í gólfið. Það flísaðist upp úr gólfborðunum við höggið. Rauðir blettir slettust á veggina í kring. Greipar hans voru spenntar fast um höfuð konunnar. Æðar handa hans voru tútnar. Konan barðist ekki lengur um.

Hann sló höfði hennar enn í gólfið. Ég starði í forundran á þessa sýn. Illskan var mér óskiljanleg. Það blæddi úr munnviki konunnar. Þegar höfuðið lenti í gólfinu gaf hnakkinn örlítið eftir. Maðurinn losaði tak sitt og lét lífvana líkama konunnar lausa. Handleggir hennar lágu út frá búknum. Ljóst hárið í óreiðu umhverfis höfuðið. Rauður pollur myndaðist í kringum það og umhverfðist í blóðlitaðan geislabaug er ljós lýsisbyttunnar féll á hann. Maðurinn reis á fætur og sneri sér við. Augnaráð hans var í senn villt og brjálæðislegt, en jafnframt kvikt og lýsti skörpum manni. Í sömu andrá var sem ég kæmist aftur til sjálfs mín. Ég lá enn í rúminu sem ég hafði sofnað í. Mig greip undarleg hræðsla. Ég vissi að mér var ekki lengur vært í þessu húsi. Því safnaði ég saman öllu sem ég átti og pakkaði niður. Er ég opnaði dyrnar fann ég nálykt frammi á gangi. Vöðvar mínir stífnuðu. Ég læddist fram á gang eins hljóðlaust og mér var unnt. Allt var myrkt, enda mið nótt. Einhvers staðar í húsinu heyrði ég klukku slá tvisvar. Innan úr herberginu gegnt mínu heyrði ég lágar hrotur. Ég færði mig hægt út ganginn. Ég var kominn langleiðina að stiganum þegar ég fékk á tilfinninguna að ég væri ekki einn. Ég leit um öxl og sá þá hvar dökkhærði maðurinn reis úr gólfinu. Hann horfði illilega til mín.

Ég átti ekki nema örfá skref eftir að efsta þrepinu. Hann færðist áfram á ójarðneskum hraða. Hann teygði hendur sína að mér, sem vildi hann hremma mig í nákaldar krumlur sínar. Ég snerist á hæli og stökk af stað. Er ég náði að stiganum var hann rétt á eftir mér. Ég gætti ekki að mér og skrikaði fótur. Ég steyptist fram fyrir mig niður stigann. Í höfði mér hringsnerist allt. Er ég lenti á stigapallinum beið ég þess eins að hann kæmi og réðist á mig. En ekkert gerðist. Ég opnaði augun. Hann var horfinn. Ég stóð á fætur. Það tók mig örlítinn tíma að ná áttum. Ég haltraði fram að útidyrum.

Torfi stóð við þær og starði ankannalega á mig. Ég ætlaði að segja honum ég væri hættur og farinn, þegar ég sá hvar sá dökkhærði kom í gegnum útidyrnar. Sá dökkhærði hvarf inn í líkama kaupmannsins. Ég steig eitt skref aftur fyrir mig, en varð þá var við að einhver stóð fyrir aftan mig. Ég leitt við og sá þar Ástríði horfa á mig. Augu hennar voru hvít með tveimur örlitlum og stingandi augasteinum.

-Ástríður, hvað....

Lengra komst ég ekki. Allt varð svart.

Næst man ég eftir mér umvafinn myrkri og fann að ég gat mig hvergi hreyft. Mér fannst sem höfuð mitt væri að springa, það söng fyrir eyrum mér. Ég hafði eflaust hlotið mjög þungt högg. Umhverfis mig fann ég fyrir tréverki og saggalykt lá fyrir vitum mér. Það tók mig nokkra stund að uppgötva hvar ég var staddur. Að baki mér lá útiveggur heimilis kaupmannshjónanna. Fyrir framan mig þil herbergis þess sem fallega konan var myrt í. Og þar er ég enn. Grafinn lifandi milli þils og veggjar.

Um vorið fannst Sigríður, gaddfreðin í lækjarsprænu einni skammt frá útjöðrum þorpsins en þá var ég löngu látinn, - dáinn úr hungri. Hún hafði lent undir öðru snjóflóðanna. Torfi er fyrir löngu látinn, Ástríður tók við verslun föður síns þar sem fyrri kona hans fyrirfór frumburði hans, syni sem átti að taka við af honum. En hún hefur tekið upp siði hans í einu og öllu. Ég verð stundum var við hana.

Séra Eyvindur hafði aldrei samband við sýslumann.    

Börnin í Húmdölum

Árið 2004 kom út bókin Börnin í Húmdölum eftir Jökul Valsson. Sagan segir frá íbúum blokkarinnar Húmdala og eru börnin í aðalhlutverki. Íbúarnir eru vel flestir úr lægri stigum þjóðfélagsins; dópistar og djammfíklar, geðsjúklingar og verkafólk; en reyndar er líka sagt að í blokkinni sé töluvert af innflytjendum en lesandinn verður aldrei var við þá. Börnin í blokkinni byrja að fá martraðir seint í ágúst og eftir því sem líða tekur á söguna kemur í ljós að ekki er allt með felldu. Reyndar vilja foreldrar barnanna ekki kannast við neitt, en börnin vita betur og taka þrjú þeirra höndum saman um að stoppa óvættinn. Flest barnanna uppgötva að þau hafa öðlast ofurmannlega krafta og nota þá óspart í baráttunni gegn hinu illa og hvort öðru.
    
    Hugmyndin að sögunni er nokkuð góð, þó svo hún sé ekki ný af nálinni. Jökli tekst að koma henni ágætlega til skila og ljóst er að þarna er efnilegur rithöfundur á ferð. Hann dregur upp skýra og einfalda mynd af umhverfi sögunnar sem lesandi á auðvelt með að sjá fyrir sér. Fléttan er tiltölulega einföld og flæðið nokkuð gott. Börnin í Húmdölum er fyrsta bók Jökuls, en hann skrifaði einnig bókina Skudladagar sem kom út fyrir jólin 2006.
    
    Hnökrar sögunnar eru þó tveir. Annars vegar er það persónusköpunin. Mér virðist höfundur ekki hafa gefið sér nægan tíma til að móta allar persónur, með þeim hætti sem hann mótaði og skapaði umhverfi sögunnar. Aðalpersónur sögunnar eru 7 ára börn og eru þau mjög fullorðinsleg í tali, hegðun og hugsun. Vissulega skiptir það máli fyrir framvinduna að þau geti dregið ályktanir og rætt saman um þær, en það má þó aldrei verða með þeim hætti að það grafi undan trúverðugleika sögunnar. Til dæmis eru hugleiðingar þeirra Nonna og Brynju um drauma og veruleika full heimspekilegar, sum samtöl virka gervileg og þvinguð, til að mynda þegar Eydís og Halla hittast snemma í bókinni segja þær ekki ‘hæ’ eða ‘halló’, heldur ‘nei, ertu komin!’, sem er eitthvað sem móðir mín segir þegar ég kem í heimsókn til hennar. Hluti af þessari fullorðnum þeirra felst meðal annars í því að leyfa þeim að gista saman einum. Einu sinni kemur það fyrir að Nonni og Brynja gista saman alein, 7 ára gömul, ég er ekki viss um hvað foreldrar í dag myndu segja við slíku en ég hefði aðeins getað látið mig dreyma um slíkt á sínum tíma. Einnig finnst mér á reiki aldur sumra foreldranna miðað við málsnið og orðaforða annars vegar og hins vegar forsögu þeirra, en það er atriði sem skiptir ekki höfuðmáli.
    
    Hins vegar eru það lýsingarnar á bardögunum í sögunni. Ég hef ekki mjög gaman af Manga teiknimyndum, en ég get vel ímyndað mér að þeir sem hafa það og þykir mikið til Matrix-þríleiksins koma eiga eftir að hafa gaman af bardagasenum sögunnar. Lýsingarnar virkuðu á mig ofhlaðnar, kvikmyndalegar og einum of gegnumsýrðar af ofurhetjufílingi. Þegar ég las bókina í annað sinn fletti ég hratt í gegnum þessar lýsingar, kannski vegna þess að mér finnst þær ekki skila miklu. Endalausar blóðsúthellingar kalla ekki endilega á hroll hjá lesandanum, stundum nægir einn blóðdropi. En þegar brotnir hlutir þjóta upp í loft, blóð slettist milli fingra og viðarhlutir tætast í frumeindir aftur og aftur, missir það marks hjá þessum lesanda.
    
    Mér finnst Jökli takast best upp þegar hann dettur niður í lýsingar, hvort sem er á umhverfi, persónum eða skrímslum. Sérstaklega fannst mér gaman að lesa lýsingarnar á náttskrímslunum, sem óneitanlega hafa yfir sér Lovecraftískt yfirbragð. Hann gefur sér tíma til að nostra við smáatriði og það líkar mér við, þetta gefur öllu skemmtilegan blæ og oftar en ekki birtist umhverfið mér ljóslifandi fyrir sjónum.
    
    Ég saknaði þess reyndar þó að sjá ekki betri lýsingar á martröðum krakkanna. Það hefði verið upplagt tækifæri fyrir höfund til að notfæra sér sínu sterku hliðar, einmitt lýsingar. Aftur og aftur segja krakkarnir að þau hafi dreymt illa, en gott sem aldrei er farið nákvæmlega í hvað þau dreymdi. Miðað við hversu ítarlega hann lýsir umhverfi, atburðum og sviðsetningum undrar mig hvers vegna hann skildi draumana eftir.
    
    Það var eitt sem skaut niður í huga minn á meðan ég var að lesa söguna aftur. Hvers vegna verður fullorðna fólkið ekki vart við neitt? Hann er ekki lítill hamagangurinn miðað við lýsingarnar. Eitt skipti fer fram mikill ofurhetjuhæfileika-bardagi milli fjögurra barna við hólinn í garðinum, hinu megin við hann er eitthvað af krökkum og fullorðnum auk þess sem eflaust eitthvað af fólki er heima við á þessum tíma og sér út um glugga niður í garðinn. En allt kom fyrir ekki, enginn varð var við neitt. Án þess þó að segja að þetta sé galli, sagan líður ekki fyrir þetta, þá fannst mér þetta undarlegt ... svona eftir á að hyggja.
    
    Sagan er umfram allt ágæt aflestrar. Hún verður reyndar kvikmyndaleg á köflum að mínu mati, en það leggst mismunandi í lesendur. Jökull er ágætur stíllisti og ég er viss um hann eigi meira inni, en hann sýnir hér. Ég tel bókina vera skyldueign hrollvekjuaðdáandans, ef ekki væri fyrir minni sakir en þær, að vera fyrsta alvöru hrollvekjan sem kemur út í töluvert mörg ár. Í bókatíðindum er bókin sögð í anda Stephens Kings, sem er rétt, en það ber að varast að lesa hana eins og hverja aðra bók eftir kónginn. Til þess er Jökull hvorki orðinn nógu þroskaður sem höfundur né er hann jafn beittur samfélags- og persónurýnir sem S. King er. Sagan stendur ágætlega fyrir sínu ein og sér, þarfnast engrar samlíkinga við.
    
    Niðurstaða: Ágæt lesning, en átti það til að ofgera hlutunum.