Svo miklu meira en bara Facebook

Á Íslandi virðist manni stundum vera sett samansemmerki milli hugtaksins samfélagsmiðill og Facebook. Þó svo að Facebook sé vissulega samfélagsmiðill er hann langt frá því að vera sá eini og enn síður samfélagsmiðilinn, þó þar sé að finna langflesta Íslendinga. Samfélagsmiðill er hver sá miðill á netinu þar sem notendur geta tjáð sig með einum eða öðrum hætti. Sú tjáning getur verið í formi skoðanaskipta, upplýsingaflæðis, mynda og myndbanda eða viðskipta. Jafnvel fjölspilunarleikir eru samfélagsmiðlar. Netið er því smátt og smátt að færast yfir í að vera einn stór samfélagsmiðill og það er því mikilvægt að kynna sér vel hvað er í gangi, til að geta metið hvaða möguleikar standa til boða og hvernig hægt er að nýta þá. 

Facebook er langstærsti samfélagsmiðilinn hérlendis, en því fer fjarri að hann sé alltaf rétti eða besti valkosturinn. Mjög margir notendur og sérstaklega þeir sem eru virkir á netinu og hafa mikið samfélagslegt vægi þar (e. social authority) eru ekki bara á Facebook, heldur eru einnig virkir á ýmsum öðrum vefsvæðum og samfélagsmiðlum. Stundum er betra að nálgast þá á minni miðlunum en að reyna ná athygli þeirra í látunum á Facebook. Rétt eins og það er stundum skynsamlegra að velja ekki að auglýsa á mbl.is eða vísi.is, því þar eru margir í hverju auglýsingaplássi og mörg pláss á hverri síðu. Stundum er slík markaðssetning svolítið eins og að míga upp í vindinn.

Það eru 7 flokkar samfélagsmiðla. Þegar þú ert að skoða hvaða leiðir eru færar fyrir þig, þá er gott að velta fyrir sér hvar markhópurinn þinn er, hvar þú getur nálgast hann og hvaða leið hentar best. Þessi þáttur, þ.e. að taka ákvörðun um hvaða tækni skuli notuð, á að vera sú síðasta sem þú tekur, fylgir þú POST módelinu.

Deilun: Slíkir miðlar bjóða notendum upp á að deila efni, hvort sem um ræðir myndir, myndbönd, tónlist eða hvers kyns skráarform. Þetta eru miðlar á borð við Youtube, LastFM, Vimeo, Flickr og Slideshare. Gogoyoko er einmitt íslensk deilunarsíða, sem og Tónlist.is.  

Umræður: Spjallborð og athugasemdakerfi hvers konar bjóða notendum upp á að spjalla og ræða saman. Á Íslandi eru Málefnin, ER, spjallborð Eyjunnar og DV dæmi um slíka miðla. 

Viðskipti: Miðlar og vefverslanir þar sem notendur geta mælt með vörum, sagt álit sitt og jafnvel staðið saman í von um að fá mikla afslætti eru samfélagsmiðlar. Groupon er líklega einn þekktasti slíki vefurinn og nýverið var sett íslensk síða í loftið sem byggir á sömu hugsun og heitir Hópkaup.is.

Leikir: Leikir hvers konar geta verið samfélagsmiðlar, þó ekki væri nema til að komast í efsta sæti með hæsta skorið. Í dag eru þó mjög margir leikir farnir að byggja á hugsun samfélagsmiðla, t.d. flestir þeir leikir sem hægt er að finna á Facebook og leikir þar sem notendur hverfa inn í gerviheim, t.d. Club Penguin og Moshi Monsters. 

Tengslasíður: Hvers kyns síður sem bjóða notendum upp á að tengjast hverjir öðrum, hvort sem um ræðir persónuleg tengsl eða vegna atvinnu. Facebook er dæmi um slíkan vef, en einnig eru Linkedin og Myspace notaðir í slíkt. Á Íslandi er ekki mikið um slíka vefi, nema þá á einkamálasviðinu. 

Staðsetning: Sífellt meira er talað um markaðssetningu út frá staðsetningu og var þetta m.a. rætt á ráðstefnu ÍMARK. Eftir því sem snjallsímum fjölgar og þeir verða öflugri, þá verður sífellt auðveldara að notfæra sér þá tækni sem þessu fylgir. Dæmi um slíka samfélagsmiðla eru Foursquare, Gowalla, Facebook Places, Upcoming og Socialzr. 

Blogg: Hvers kyns blogg eru samfélagsmiðlar, hvort sem um ræðir hefðbundið blogg (eins og þetta), örblogg eða wiki. Þetta er að mínu mati oft vanmetinn vettvangur og ég hugsa að íslensk fyrirtæki mættu gera meira af því að blogga. Dæmi um bloggsíður eru blog.is, Twitter, WordPress, Wikipedia og bloggar.is.   

Að lokum er eitt atriði sem ég hef ekki komið inn á og það er Google. Þrátt fyrir að Google sé ekki beinlínis samfélagsmiðill er mikilvægt að gleyma ekki þeim þætti, að tryggja að það sem þú ert að gera á samfélagsmiðlum birtist í leitarvél Google. Auk þess er það fyrirtæki að vinna núna að verkefni sem á að tengja saman marga eiginleika samfélagsmiðla sem og þá sjálfa. 

Eins og staðan er í dag, er Facebook þó langstærsti samfélagsmiðillinn á Íslandi og kannski eðlilegast að byrja þar. Ég kýs þó að líta á Facebook eins og risastór gatnamót. Það eiga allir leið þar um, en hversu margir eiga eftir að staldra við til að skoða auglýsingaskiltin? Þess vegna finnst mér líka mikilvægt að vera með viðveru á öðrum samfélagsmiðlum.