Hrollvekjur

Mér finnast hrollvekjur alveg hrikalega skemmtilegar. Bæði sem leikmaður og stjórnandi. Ég get algjörlega gleymt mér yfir því sem er hryllilegt og renni mér kalt vatn milli skinns og hörunds, þá er takmarkinu náð. Það er nefnilega ekki gefið, að það sem er hræðilegt sé endilega hryllilegt og það að stýra spunaspili þar sem markmiðið er að segja hrollvekjandi sögu, þá er ekki endilega málið að vera með eitthvað hræðilegt eða ógeðslegt í gangi, enda getur það virkað þveröfugt hjá spilurum. Það eru nokkur atriði sem ég reyni að ná að fram þegar ég er að stjórna hrollvekjum. 

Framandleiki

Þegar maður er vanur að fletta í vættatalinu og allar verur hafa verið settar upp í statblock er endilega ekki svo auðvelt að vekja með spilurum hroll. Enda þegar um slík spunaspil er að ræða, getur maður sem stjórnandi ekki treyst á lýsingar í vættatölum eða slíkum bókum. Maður þarf að gera óvinina framandi, jafnvel þó þeir séu það ekki. H.P. Lovecraft sagði, að óttinn væri elsta og sterkasta tilfinning manneskjunnar og elsti og sterkasti óttinn væri óttinn við hið ókunna. Og það er vopn sem stjórnendur mega ekki láta sér úr greipum renna.

Það er nefnilega stórkostlegur munur á því, hvort leikmenn viti að þeir séu eltast t.d. við mind flayer, eða hvort þeir eru að eltast við...

ævaforna veru, með gráa, slímuga húð sem er sett hvers kyns vörtum og kýlum, með viðbjóðslega griparma í andlitinu og nærist á heilavökva fórnarlamba sinna, með aðeins 4 fingur á hvorri hendi og langar, svartar klær, í kolsvörtum augum verunnar brennur reiðiblik...

Þannig verða lýsingar miklu mikilvægari og sú skylda liggur á stjórnanda að gera þá hluti, sem eiga að vera hrollvekjandi, framandi og nýstárlega.

Hið hefðbundna

Um leið og stjórnandi þarf að framandgera óvini eða það sem vekja á hroll með leikmönnum, þá er líka mikilvægt að hið hefðbundna eða venjulega fái að vera mjög venjulegt. Með þessu er hægt að skapa mjög skarpar andstæður. Lýsingarnar skipta þó áfram mjög miklu máli, en þær eru þó fyrst og fremst hugsaðar til að skapa leikmönnum ákveðið öryggi.

Ef við höldum áfram með lýsinguna af mind flayernum en setjum hann inn í venjulegt herbergi...

Þið komið inn í herbergi, sem hefur áður verið stofa. Þykkt lag af ryki liggur yfir gömlum húsgögnum, leðursófa og sófaborði. Eldur logar í stórum arni en það er þungt loft þarna inni, þrátt fyrir reykháfinn. Eins og ekki hafi verið opnaður gluggi lengi. Það er líka annar óþefur í loftinu. Þið áttið ykkur ekki á því hver hann en er, fyrr en þið sjáið að það stendur einhver í einu horninu. Í flökktandi birtunni frá eldinum er erfitt að greina hver það er. Viðkomandi stígur í átt til ykkar, þið sjáið þá að þetta er ævaforn vera, með gráa, slímuga húð sem er sett hvers kyns vörtum og kýlum, með viðbjóðslega griparma í andlitinu og nærist á heilavökva fórnarlamba sinna, með aðeins 4 fingur á hvorri hendi og langar, svartar klær, í kolsvörtum augum verunnar brennur reiðiblik... 

Eins og ég hef fjallað um áður, er mikilvægt að stjórnendur höfði til allra skilningarvita við lýsingar á atburðum, aðstæðum og aukapersónum. Slíkt skilar sér í heildstæðari mynd til leikmanna og þeir upplifa fyrir vikið hlutina enn sterkar en áður. Og það er víst sjaldan ofsagt, en Guð er í smáatriðunum. Gefið gaum að þessum litlu atriðum, látið þau skipta máli og vekið þannig spilara ykkar til umhugsunar. 

Einangrun

Eitt af því sem flestir óttast, án þess þó endilega að gera sér fyllilega grein fyrir því, er að vera einn og yfirgefinn. Við erum samfélagsverur og þurfum á tengslum við aðra á halda. Auðvitað hafa verið skrifaðar og kvikmyndaðar ágætar hrollvekjur sem fjöldi fólks á í hlut, t.d. Cloverfield, en oftar en ekki sjáum við aðalpersónur einar og jafnvel aleinar, t.d. I am Legend. Þá fyrst verður myrkrið dimmt og öll hljóð öðlast undarlegan og ógnandi blæ. 

Höldum áfram með dæmið hér að ofan:

...Veran bendir á eldinn í eldstæðinu og um leið slokknar á honum. Þið eruð umvafinn myrkri, dyrnar að baki ykkur skella í lás. Eina sem þið sjáið er kolsvartamyrkur. Þið heyrið í félögum ykkar einhvers staðar í kringum ykkur en það er erfitt að átt sig á staðsetningu þeirra. Skyndilega heyrið þið undarlegt hljóð, eins og neglur séu dregnar eftir krítartöflu.

Það er tiltölulega auðvelt að ná þessu fram í spunaspilum. Bæði eru flestar dýflissur einangraðar, sem og þeir staðir sem rannsóknarmenn í nútímahrollvekjuspunaspilum kunna að heimsækja. Svo er einnig góð leið til að auka enn á hið hryllilega, er að færa aðstæðurnar sem persónurnar eru í yfir að spilaborðinu. Í dæminu hér að ofan væri hægt, að slökkva öll ljós og láta spilunina fara fram í myrkri. Ef þörf er á teningaköstum, eiga eitt sett af sjálflýsandi teningnum.

Endurspeglun hetjunnar

Eitt af því sem ég hef áður talað um þegar verið er að búa til andstæðinga, er að láta þá endurspegla ákveðna mannkosti hetjanna eða aðalpersónanna. Ég held, að eitt besta dæmi um slíka endurspeglun er Drakúla sjálfur. Það sem hann gerði og leiddi til þess að hann varð vampíra var sökum ástar. Og í sögunni sjálfri er hann að leita að ást, Elisabeth Harker líkist mjög hans fornu ást, þeirri sem hann fórnaði manneskjunni Vlad Dracul fyrir. Hann þráir að fá hana. Hann notar þær leiðir sem hann hefur yfir að ráða til þess. Þetta eru skiljanleg markmið og hvatir sem allir geta skilið og jafnvel sett sig í spor hans. Hins vegar er það hið dýrslega í honum er framandi. Ef andstæðingar hetjunnar í hrollvekjuspunaspilum hafa yfir þessum eiginleikum að búa, er það sem þeir gera jafnvel enn hryllilegra, því um leið og aðalpersónurnar geta sett sig í spor andstæðinga sinna verða þær að berjast gegn þeim því aðferðir andstæðinganna eru rangar.

Höldum áfram með dæmið hér að ofan...

Það er sem þið heyrið veruna snökkta, eitt ykkar færir sig hikandi nær hljóðinu. Um leið heyrið þið rödd í höfði ykkar. Rödd sem segir: ,,Ég vildi þetta aldrei, fyrirgefið mér." Um leið heyrið þið skelfilegt, ómanneskjulegt öskur. Sá ykkar sem færði sig nær finnur þegar veran grípur með slímugum höndum um sig og heldur sé föstum. Armarnir í andlitinu leita að höfði hans og þröngva sér inn um nef, munn og í gegnum augun. Þið hin heyrið sársaukaóp, síðan soghljóð og aðeins í höfði ykkar getið þið gert ykkur hugarlund um hvað er að gerast.

Ráðgáta 

Bara það eitt, að veran sýnir iðrun, jafnvel áður en verknaðurinn er framinn, getur verið aðalpersónunum til hrollvekju en um leið mikilla vangavelta. Af hverju vildi veran þetta aldrei? Af hverju sýnir hún iðrun? Jafn mannlegur eiginleiki og að sýna iðrun, getur verið mikil ráðgáta. Ég er þeirrar skoðunar að allar hrollvekjur þurfi að innihalda einhverja ráðgátu, því án hennar er erfitt að fá imyndunarafl leikmanna í lið með þér. Og þú mátt alveg treysta því, að það sem þeir ímynda sér er mun hryllilegra en raunin er. Ef þú notast við lýsingu á borð við þá sem hér hefur verið teiknuð upp af Mind Flayer, þá færðu jafn margar myndir í kollinn á spilurunum og spilarar eru margir. Einhverjir munu jafnvel tengja þetta við Cthulhu-leg skrímsli, hjá einum eru armarnir stuttir og sterklegir, hjá öðrum lengri og mjóir.

Það er ýmislegt fleira hægt að nota til að vekja upp hrollvekjandi stemningu, t.d. að vera með rétta tónlist undir, kveikja á kertum og svo mætti lengi telja. Ég verð þó að viðurkenna, að bestu hrollvekjandi spilastundirnar sem ég hef átt, bæði sem stjórnandi og spilari, eru þær sem koma á óvart. Einmitt þegar ekki var kveikt á kertum eða Dracula soundtrackið sett á fóninn, heldur einmitt þegar spilararnir áttu von á að fara berjast við goblins eða eitthvað álíka, en ævintýrið snerist síðan upp í eitthvað sem var mun meira hrollvekjandi en von var á.